केशर - फायदे, उपयोग, साइड इफेक्ट्स आणि बरेच काही

तुम्हाला माहित आहे का की केशर हा जगातील सर्वात महाग मसाल्यांपैकी एक आहे, ज्याला "लाल सोने" म्हटले जाते? हा मौल्यवान मसाला त्याच्या चव, रंग आणि अनेक आरोग्य फायद्यांसाठी शतकानुशतके वापरला जात आहे. पण केशर म्हणजे नक्की काय आणि ते तुमच्या दैनंदिन जीवनात कसे वापरता येईल?

केशरचा परिचय

केशर हा क्रोकस सॅटिव्हस वनस्पतीच्या फुलापासून तयार केलेला मसाला आहे. फुलांच्या आतील चमकदार लाल धागे गोळा केले जातात आणि वाळवले जातात जेणेकरुन ते मुख्यतः अन्नामध्ये मसाले आणि रंग म्हणून वापरले जातील. फक्त एक पौंड केशर तयार करण्यासाठी सुमारे 75,000 केशरची फुले लागतात, जे इतके महाग का आहे हे स्पष्ट करते. या ब्लॉगमध्ये आपण केशर म्हणजे काय, ते कसे वापरावे, त्याचे फायदे आणि संभाव्य दुष्परिणाम याबद्दल बोलू.

केशर म्हणजे काय?

केशर हे केशर क्रोकस फुलाच्या कलंकातून येते. हे नैऋत्य आशियाचे मूळ आहे आणि हजारो वर्षांपासून घेतले जाते. केशर त्याच्या अद्वितीय चव, सुगंध आणि चमकदार पिवळ्या-केशरी रंगासाठी ओळखले जाते. हे जगभरातील अनेक पाककृतींमध्ये वापरले जाते, विशेषत: भारतीय, पर्शियन आणि भूमध्यसागरीय पदार्थांमध्ये. हे पारंपारिक औषधांमध्ये आणि नैसर्गिक रंग म्हणून देखील वापरले जाते.

केशरचे पोषण प्रोफाइल

केशर केवळ चवदारच नाही तर पौष्टिकतेने परिपूर्ण आहे. 1 चमचे (2 ग्रॅम) केशरमध्ये तुम्हाला काय मिळते ते येथे आहे:

पोषक	रक्कम
कॅलरीज	6
प्रथिने	0.24 ग्रॅम
कर्बोदके	1.37 ग्रॅम
फायबर	0.2 ग्रॅम
चरबी	0.12 ग्रॅम
व्हिटॅमिन सी	1.6mg
मँगनीज	0.6mg
लोखंड	0.23mg
पोटॅशियम	34 मिग्रॅ

केशरचे आरोग्य फायदे

1. केशर मूड सुधारते

केशर तुमचा मूड सुधारण्यास मदत करू शकते. हे मेंदूतील सेरोटोनिनचे स्तर वाढवते, ज्यामुळे नैराश्य आणि चिंताची लक्षणे कमी होण्यास मदत होते. केशरचा नियमित वापर केल्याने तुम्हाला अधिक आनंदी आणि अधिक आराम वाटू शकतो. एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की केशर पूरक प्रौढांमधील नैराश्याची लक्षणे लक्षणीयरीत्या कमी करतात.

2. केशर हृदयाच्या आरोग्यास प्रोत्साहन देते

केशर तुमच्या हृदयासाठी चांगले आहे. त्यात अँटिऑक्सिडंट्स असतात जे हृदयातील तणाव आणि जळजळ कमी करतात. केशर रक्तदाब आणि उच्च कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास देखील मदत करते, ज्यामुळे हृदयविकाराचा धोका कमी होतो. केशरमधील पोटॅशियम (34mg प्रति चमचे) रक्तदाब नियंत्रित करून तुमचे हृदय निरोगी ठेवण्यास मदत करते.

3. केशर पचनास मदत करते

केशर तुमच्या पचनास मदत करू शकते. हे पाचक एन्झाईम्सचे उत्पादन उत्तेजित करते, ज्यामुळे सूज येणे, गॅस आणि इतर पाचन समस्या कमी होण्यास मदत होते. केशरचे दाहक-विरोधी गुणधर्म पाचन तंत्राला शांत करतात आणि एकूण पचन सुधारतात.

4. केशर डोळ्यांच्या आरोग्याला मदत करते

केशरमध्ये कॅरोटीनॉइड असतात जे तुमच्या डोळ्यांसाठी चांगले असतात. ही संयुगे रेटिनाचे रक्षण करतात आणि दृष्टी सुधारतात. अभ्यास दर्शविते की केशर दृष्टी सुधारू शकते आणि वय-संबंधित दृष्टी समस्यांपासून संरक्षण करू शकते. आहारात केशरचा समावेश केल्यास डोळे निरोगी राहण्यास मदत होते.

5. केशर रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते

केशरमध्ये अँटिऑक्सिडंट्स आणि व्हिटॅमिन सी भरपूर प्रमाणात असते, जे तुमची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास मदत करतात. हे पोषक तुमच्या शरीराचे संक्रमणापासून संरक्षण करतात आणि संपूर्ण आरोग्यास समर्थन देतात. केशरचा नियमित वापर केल्याने तुम्हाला निरोगी राहण्यास आणि आजारांपासून लढण्यास मदत होऊ शकते.

6. केशर त्वचेचे आरोग्य सुधारते

केशर हे त्वचेच्या फायद्यांसाठी ओळखले जाते. हे मुरुम, डाग आणि काळे डाग कमी करण्यास मदत करू शकते. केशरमधील अँटिऑक्सिडंट्स तुमच्या त्वचेला नुकसान होण्यापासून वाचवतात आणि ती निरोगी आणि अधिक तेजस्वी बनवतात. दूध किंवा मध मिसळून केशर लावल्याने तुमच्या त्वचेचा पोत आणि देखावा सुधारू शकतो.

7. केशर वजन व्यवस्थापनास समर्थन देते

केशर तुम्हाला तुमचे वजन नियंत्रित करण्यास मदत करू शकते. हे भूक कमी करते आणि जास्त खाणे टाळते, जे वजन कमी करण्यास मदत करू शकते. केशर परिपूर्णतेची भावना वाढवते आणि स्नॅकिंग कमी करते असे दर्शविले गेले आहे. एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की केशर अर्क जास्त वजन असलेल्या महिलांमध्ये शरीराचे वजन आणि चरबी लक्षणीयरीत्या कमी करते.

केशर कसे वापरावे

तुमच्या दैनंदिन जीवनात केशर वापरण्याचे काही सोपे मार्ग येथे आहेत:

1. स्वयंपाक आणि बेकिंग : चव आणि रंगासाठी तांदूळ , सूप आणि डेझर्टमध्ये केशरच्या काही स्ट्रँड घाला.

2. चहा : सुगंधी आणि शांत चहा बनवण्यासाठी गरम पाण्याने केशरचे धागे तयार करा.

3. त्वचेची काळजी : दूध किंवा मधात केशर मिसळा आणि नैसर्गिक चमक येण्यासाठी त्वचेला लावा.

4. सप्लिमेंटेशन : आरोग्याच्या फायद्यासाठी केशर सप्लिमेंट्स कॅप्सूल किंवा अर्क स्वरूपात घ्या.

केशरचे संभाव्य दुष्परिणाम

केशर सामान्यतः बहुतेक लोकांसाठी सुरक्षित आहे, परंतु जास्त प्रमाणात काही दुष्परिणाम होऊ शकतात:

1. ऍलर्जीक प्रतिक्रिया : काही लोकांना केशरची ऍलर्जी असू शकते, त्यांना पुरळ उठणे किंवा श्वास घेण्यास त्रास होणे यासारखी लक्षणे जाणवू शकतात.

2. मळमळ आणि उलट्या : केशरच्या उच्च डोसमुळे मळमळ, उलट्या आणि चक्कर येऊ शकते.

3. गरोदरपणातील गुंतागुंत : गरोदर महिलांनी मोठ्या प्रमाणात केशर टाळावे कारण ते गर्भाशयाला उत्तेजित करू शकते आणि संभाव्यतः गर्भपात होऊ शकते.

निष्कर्ष

केशर हा एक बहुमुखी आणि शक्तिशाली मसाला आहे ज्यामध्ये अनेक आरोग्य फायदे आहेत. मूड आणि हृदयाचे आरोग्य सुधारण्यापासून ते त्वचा सुधारण्यापर्यंत आणि पचनास मदत करण्यापर्यंत, केशरचे फायदे विस्तृत आहेत. तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत केशरचा समावेश केल्याने तुमचे आरोग्य सुधारू शकते आणि तुमच्या जेवणात स्वादिष्ट चव वाढू शकते.

केशरचे फायदे अनुभवण्यास तयार आहात? आजच तुमच्या आहारात हा अप्रतिम मसाला वापरणे सुरू करा आणि त्याचे अनेक आरोग्य लाभ घ्या.