अनेक आरोग्य अभ्यासक आम्हाला आमच्या दिवसाची सुरुवात पौष्टिक नाश्त्याने करण्याचा सल्ला देतात. आपण गहू किंवा तांदूळ यासारख्या मुख्य पदार्थांवर न्याहारी तृणधान्ये म्हणून अवलंबून असतो. पण बाजरीचे पोषण प्रोफाइल इतके समृद्ध आहे की ते तुमच्या नाश्त्यासाठी आरोग्यदायी पर्याय तयार करू शकतात. केवळ नाश्त्यासाठीच नाही तर ते जेवणाचे मुख्य घटक बनण्याची क्षमता दर्शवतात. गहू आणि तांदूळाच्या प्रचंड लोकप्रियतेपूर्वी, बाजरी हे आपल्या अन्नाचे मुख्य घटक होते. पण सोयी, विपणन धोरणे आणि चव यांनी त्यांचे स्थान मिळवले आणि गहू आणि तांदूळ ही मुख्य धान्यांची घरगुती नावे बनली. परंतु अलिकडच्या वर्षांत, बाजरीला त्यांचे स्थान परत मिळत आहे कारण आपल्यापैकी अनेकांनी बाजरीचे फायदे खूप चांगले शिकले आहेत आणि ते आपल्या दैनंदिन आहारात समाविष्ट केले आहेत. तुम्ही दुसर्‍या बाजूला असाल आणि अजून सुरुवात करायची असेल तर, तुमच्या दैनंदिन फूड चार्टमध्ये ती समाविष्ट करण्यासाठी तुम्ही का थांबू नये याची शीर्ष 5 कारणे जाणून घ्या!
बाजरी म्हणजे काय?
बाजरी ही लहान-बिया असलेली तृणधान्ये पिके आहेत, जी Poaceae गवत कुटुंबातील आहेत. आफ्रिका आणि आशिया खंड विविध प्रकारच्या बाजरीचे प्रमुख उत्पादक आहेत. त्यांच्या सहज पचण्याच्या वैशिष्ट्यामुळे त्यांना आज प्रसिद्धी मिळाली. अनेक आहारतज्ञ दिवसाची उत्तेजित सुरुवात करण्यासाठी न्याहारीतील अन्नधान्यांपैकी एक म्हणून बाजरीचे सेवन करण्याची शिफारस करतात. प्रतिकूल हवामान आणि मातीच्या परिस्थितीत अनेक बाजरी टिकून राहू शकतात, त्यामुळे ते शेतकर्‍यांसाठी कमी खर्चाचे समाकलित करतात. बघा, बाजरीचे फायदे फक्त आरोग्यापुरतेच मर्यादित नसून किफायतशीर देखील आहेत! बाजरी कोरड्या झोनमध्ये आणि किरकोळ सुपीकता असलेल्या जमिनीतही चांगली वाढू शकते. म्हणूनच त्यांना हवामान-स्मार्ट पिके असेही म्हणतात.
कोणते बाजरी सर्वात लोकप्रिय आहेत?
बाजरीचे 20 पेक्षा जास्त प्रकार आहेत परंतु त्यापैकी फक्त काही मोठ्या प्रमाणावर वापरले जातात. ते सर्व पोषक आणि निरोगी जीवनसत्त्वांनी भरलेले आहेत. त्यांची चव, उपलब्धता आणि ओळख यावर आधारित, बाजरीची प्रसिद्धी त्यांच्यापैकी काहींपुरती मर्यादित होती. जगभरात वापरल्या जाणार्‍या काही बाजरी येथे आहेत:
|
तटस्थ बाजरी |
सकारात्मक बाजरी |
|
ज्वारी |
फॉक्सटेल बाजरी |
|
मोती बाजरी |
बार्नयार्ड बाजरी |
|
फिंगर बाजरी |
कोडो बाजरी |
|
प्रोसो बाजरी |
लहान बाजरी |
|
देसी कॉर्न |
बार्नयार्ड बाजरी |
दररोज बाजरी खाण्याची शीर्ष 5 कारणे कोणती आहेत?
बाजरी पोषण-दाट प्रोफाइल समाकलित करते आणि दैनंदिन आहारात समाविष्ट करण्यासाठी अनेक कारणे सुचवतात. सूचीबद्ध करण्यासाठी, आम्ही त्यापैकी शीर्ष 5 येथे नमूद करतो:
1. सहज पचन
आपल्या धकाधकीच्या जीवनशैलीमुळे आपल्यापैकी अनेकांना बद्धकोष्ठता, सूज येणे आणि पचनाशी संबंधित समस्या आहेत. जर तुम्ही बाजरीचे आरोग्य फायदे मोजत असाल, तर सुधारित पचन शीर्षस्थानी येते. याचे कारण असे की बाजरी हे आहारातील तंतूंचे, विद्रव्य आणि अघुलनशील शक्तीचे केंद्र मानले जाते. अघुलनशील फायबर सामग्री, ज्याला प्रीबायोटिक म्हणून देखील ओळखले जाते, मानवी पाचन तंत्रात चांगल्या जीवाणूंना मदत करते. हे स्टूलमध्ये मोठ्या प्रमाणात भर घालण्यास आणि क्रॅम्पिंग, फुशारकी आणि नियमित आतड्याचे कार्य यासारख्या अनेक पचन समस्यांपासून मुक्त होण्यास देखील योगदान देऊ शकते.
2. वजन व्यवस्थापनात मदत
जर तुम्ही वजन कमी करण्याचा प्रवास केला असेल तर ते बाजरीला तुमचा आहार भागीदार बनवतात. आश्चर्य वाटले? बाजरी फायबरसह बायोएक्टिव्ह कंपाऊंड्सने समृद्ध होते ज्यामुळे आपल्याला जास्त काळ भरून राहते. या दीर्घकाळापर्यंत परिपूर्णतेची भावना मध्यकाळातील लालसा आणि स्नॅकिंगवर मात करू शकते ज्यामुळे अतिरिक्त वजन कमी होऊ शकते. तसेच, बाजरीचे सेवन जे नैसर्गिकरित्या कमी कॅलरीज आणि ग्लूटेन-मुक्त आहे, ते वजन कमी करण्यासाठी एक आदर्श सुपरफूड बनवते. बाजरीमधील प्रथिने नाश्त्यासाठी एक आरोग्यदायी पर्याय वाढवतात ज्यामुळे चरबीचे प्रमाण कमी होते, तुमचा दिवस उत्साही होतो आणि वजन कमी करण्याचे शाश्वत आकडे साध्य करण्यासाठी तुमची पचनशक्ती सुधारते.
3. रक्तातील साखरेची पातळी राखते
बाजरीच्या अनेक आरोग्यविषयक फायद्यांचा शोध घेताना, असंतुलित रक्तातील साखरेचा त्रास असलेल्या लोकांना वाटेल की बाजरी मधुमेहासाठी चांगली आहे? उत्तर होय आहे, उलट ते त्यांच्यासाठी आदर्श अन्न आहेत! गहू आणि तांदूळ यांसारखी धान्ये त्यांच्या उच्च ग्लायसेमिक निर्देशांकामुळे दैनंदिन वापरासाठी अयोग्य धान्य बनवतात. बाजरीच्या उच्च-फायबर आणि कमी-जीआय वैशिष्ट्यांमुळे रक्तातील साखरेची पातळी स्थिर राहते आणि मधुमेहाची लक्षणे देखील कमी होतात. मोती बाजरी सारखी बाजरी इंसुलिनची संवेदनशीलता वाढवण्यासाठी आणि ट्रायग्लिसराइड्सची पातळी कमी करण्यासाठी प्रसिद्ध आहे. एकत्रितपणे, बाजरी हा मधुमेह नियंत्रणासाठी योग्य पर्याय ठरतो.
4. कर्करोगाच्या पेशींचा सामना करू शकतो
बाजरी पोषण प्रोफाइलमध्ये मॅग्नेशियम, फॉस्फरस, नियासिन, झिंक आणि सेरोटोनिन सारख्या समृद्ध सूक्ष्म पोषक घटकांचा समावेश होतो जे तुमच्या मूडवर सुखदायक प्रभाव आणण्यास मदत करतात. बाजरी आणि ज्वारी सारख्या अनेक बाजरींची शिफारस कर्करोग रुग्णांच्या आहारात केली जाते कारण ते मानवी शरीराच्या ऊतींमधील कर्करोगाच्या पेशींच्या वाढीस प्रतिबंध करतात. तसेच, बाजरी हा फायटोकेमिकल्सचा एक उर्जा स्त्रोत आहे जो रोगप्रतिकारक प्रभाव प्रदर्शित करतो आणि सामान्य पेशींना कोणतीही हानी न करता कोलन, स्तन आणि यकृतामध्ये कर्करोगाच्या पेशींची निर्मिती आणि विकास कमी करतो.
5. हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्यासाठी चांगले
बाजरीचे नियमित सेवन केल्याने शरीरातील ट्रायग्लिसराईडचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या कमी होते. बीटा-ग्लुकन्स, फ्लेव्होनॉइड्स, टॅनिन, अँथोसायनिडिन आणि इतर यांसारखे अँटिऑक्सिडंट्स रक्त पातळ करण्यात मोठे योगदान देतात जेणेकरून सनस्ट्रोक आणि कोरोनरी आर्टरी डिसऑर्डरचे धोके कमी करण्यासाठी प्लेटलेट क्लंपिंग टाळता येऊ शकतात.
आपल्या पूर्वजांचे अन्न आरोग्यदायी आणि पोषक तत्वांनी परिपूर्ण होते, जरी त्यांना आरोग्याचे गुणांक, आहारातील तंतू, कॅलरीज आणि सर्व आधुनिक फिटनेस नियमांबद्दल फारशी माहिती नव्हती. बाजरी त्यांच्या आहाराचा एक मोठा भाग वापरत असे आणि बाजरी लापशी, बाजरीची भाकरी यांसारखे पदार्थ त्यांचे जेवण पूर्ण करण्यासाठी वापरले जायचे. आपण आपल्या पूर्वजांच्या मार्गाचे अनुसरण करूया आणि आपले आरोग्य पुनरुज्जीवित करूया. तुमच्या दैनंदिन आहारात बाजरीचे पोषण समाविष्ट करण्यासाठी आमच्याकडून फक्त सेंद्रिय पद्धतीने पिकवलेल्या बाजरीच्या पीठाला प्राधान्य द्या. आमच्या बाजरी उत्पादनांच्या श्रेणीसह स्वतःला उर्जावान बनवा आणि बाजरीचे अविश्वसनीय फायदे मिळवून स्वतःला पुन्हा जोम द्या!
